FUTBOL TARİHİ

Aslında şu an birçok kuralıyla, hakemleriyle, oyuncularıyla, teknik adamları ve taraftarlarıyla Dünyada milyarlarca insanı ekrana kitleyen güzel oyunun “ FUTBOLUN” tarihine gelin hep birlikte bir göz atalım 😊

Milyonları ekran başına kitleyen futbolun, çağdaş tarihi yüzyıllardır hayatımızda…

Tarihteki ilk futbolcular ise Çinlilerdi. Evet efendim yanlış duymadınız Çinliler…

Hepimizin futbol deyince aklına ilk gelen ülke her ne kadar İngiltere olsa da, “Çağdaş Futbolun” 19. Yy. ortalarında İngiltere’de ortaya çıktığını belirtmek isterim.

FIFA tarafından da tanınan “Cuju ”, mö. 3. Yy.’da Çinli askerlerin eğitimlerinin bir parçasıydı. Asırlarca oynanan bu oyun,  Japonya’daki “kemari”yi doğurmuştu. Antik Yunan’da “episkiros”, Roma İmparatorluğu’nda da “harpastum” dışında Eskimolardan Aborjinlere, Maorilerden Mezoamerika yerlilerine yeryüzünün dört bir köşesinde topla oynanmış, ayaklar kullanılmıştı.

CUJU NASIL OYNANIRDI?

Her 12-16 oyuncudan oluşan iki takım, cuju topunu tekmeleyerek hedefe sokup puan kazanmaya çalışıyordu. Ancak, futbolun aksine, tarlanın ortasında konumlanmış tek bir hedef vardı. Cuju, ortasına delik açılmış, yanlara doğru uzayan gergin bir ağ ile çevrelenmiş alanlarda oynanıyordu. Her takım, topu bu delikten geçirme amacıyla rakip takımla mücadele ediyordu. Cuju, tüylerle doldurulmuş bir topla oynanıyordu. Kullanılan toplar deriden yapılmış ve kürk ya da saçla doldurulmuştu. Bir maçı kazanmak için kaç gol atılması gerektiği veya bir zaman sınırının kullanılıp kullanılmadığı belirsiz. Oyuncuların, ellerin dışında vücudun herhangi bir parçasıyla topa temas etmelerine izin verildi. Hatta oyunu kontrol eden bir hakemleri bile vardı. Kendi aralarında belirledikleri kurallar çerçevesinde maçı yönetiyorlardı. “KADINLAR DA FUTBOL OYNUYORDU”, Çin’e ait eski bir metin, 153 kişinin katıldığı bir ‘kadın Cuju maçının’ görkemli sahnesini betimliyor. Dört renk işlemeli ipek kıyafetler giyen Çinli kadınlar, onbinlerce seyirciyle Cuju oynamıştı. Buradan, futbol tarihinde, 300 yıl önce de kadınların futbol oynadığını anlıyoruz.

İngiltere’deki Orta Çağ futbolu ise Fransa’daki “soule”, İtalya’daki “calcio fioentino” bunlardan bazılarıydı. FIFA’ya göre bu oyunların futbolla bir ilgisi bulunmamaktaydı. Modern anlamda ise futbol İngiltere’de doğmuştu. 1848’de Cambridge Üniversitesi’nde oluşturulan Cambridge kuralları, futbolun ilk yazılı kaideleri olarak tarihe geçmişti. Bunlar çok kabul görmemiş, okullardan bağımsız olarak kulüpler yavaş yavaş kurulmaya başlamıştı.

DÜNYANIN İLK FUTBOL KULÜBÜ:SHEFFİELD FC

24 Ekim 1857 yılında, iki kafadar kulübün ilk sekreteri ve takım kaptanı olan William Prest ve Nathaniel Creswick tarafından kurulan Sheffield F.C. aynı zamanda dünyanın en eski kulübü olma özelliğini taşıyor. Çok geçmeden kırmızı-siyahlılar kendi oyunlarını oynamaya başlıyordu. Kurallarını koyuyorlar, bir oyununun abecesini yazıyorlardı. Sheffield FC’nin kapısında dünyanın en eski futbol takımı yazıyor. Hem FIFA, hem de İngiltere Futbol Federasyonu bu ekibi ilk olarak kabul ediyor; her 24 Ekim’de onlar konuşuluyor. En azından senede bir gün!

İLK FUTBOL MÜSABAKASI: Sheffield FC -Hallam (26 Aralık 1860)

1857 yılında kurulan Sheffield FC ile 4 Ekim tarihinde dünyaya gözlerini açan Hallam takımı arasındaki müsabakayla futbolun ilk tohumları atılmıştı.

26 Aralık gününde tarihin ilk futbol müsabakası yapılmış, o gün gülen 2-0’lık skorla Sheffied olmuştu. Ne de olsa onlar daha eskiydi ve  tecrübelerini konuşturmuşlardı.

İLK MİLLİ MÜSABAKA: İNGİLTERE – İSKOÇYA ( 30 KASIM 1872 )

 Hamılton Crescent’te oynanan, dünyanın ilk resmî millî maçı. futbol dünyasında bir ilktir bu maç. bir cumartesi öğleden sonrası berbat saha koşullarında karşılaşmıştır iki millî takım. günlerce yağan yağmur ilahî bir tesadüf neticesinde maç sabahı durur. maçın başlama vuruşuna kadar güneş gösterir glasgow’da yüzünü. sekizbin göz tanıklık eder dünyanın ilk futbol millî müsabakasına. maç başladığı gibi bitse de, o gün bir tarih yazılır glasgow’da. milyarların peşinden koşacağı, uğrunda ülkelerin birbirleriyle çarpışacakları bir oyun resmiyet kazanmıştır…

İLK DÜNYA KUPASI: URUGUAY (1930)

FIFA’nın düzenlediği ilk Dünya Kupasıdır. Uruguay ev sahibi olma avantajını iyi kullanarak finalde Arjantin’i 4-2 yenmiş ve bu kupanın sahibi olmuştur.

İLK AVRUPA FUTBOL ŞAMPİYONASI: FRANSA (1960)

1954’te UEFA’nın kurulmasından sonra Danimarkalı Ebbe Schwartz başkanlık koltuğuna otururken, Delaunay genel sekreter olmuştu. Fransız futbol adamı Avrupa’daki federasyonların bir araya gelmesinden mutlu olsa da bu birlikteliğin sportif olarak da taçlanması gerektiğine inanıyordu. Ona göre nasıl Güney Amerika Futbol Konfederasyonu’nun Güney Amerika Şampiyonası, FIFA’nın da Dünya Kupası varsa, Yaşlı Kıta’nın da kendisine ait bir organizasyonu olmalıydı. 20 Eylül 1955’te yazdığı makalede ayrıca Şampiyon Kulüpler Kupası’nın önemini vurgulayan ilk UEFA Genel Sekreteri, 50 gün sonra vefat etmişti.

Hem UEFA, hem de Fransız Futbol Federasyonu’nda bayrağı devralan oğlu Pierre, hayatı boyunca Rimet’nin gölgesinde kalan babasının düşünü gerçekleştirmeyi başarmıştı. 1960’daki ilk turnuva Fransa’da düzenlenmiş, Sovyetler Birliği zafere ulaşmıştı.

TÜRKİYE FUTBOL TARİHİ

Futbolla yatıp futbolla kalkan bir ülke olarak, futbolun ülkemize gelişi 19. Yy.’dır. Osmanlı döneminde Selanik’te ortaya çıkan bu sevgi, zamanla İzmir/Bornova’ya kadar yayılmıştı.

Kurulan ilk takım İzmir’de 1894 yılında, İngilizler tarafından kurulan Football Club Smyrna’dır. 1900 yılında ise Rumlar Panionios futbol takımını kurdular. Yine bu futbol takımı da İzmir’de kuruldu bu iki takımı yine Rumların kurduğu Apollon takımı ve Ermenilerin kurduğu Pelops takip etti. Böylelikle futbol İzmir’de başladı.

Ülkemizde ilk futbol maçı ise, 1897’de İzmir İstanbul karmaları arasında oynanmıştı. İstanbul’da Rumlar ve İngilizlerin oynadığı bir oyun olan futbol, insanlar arasında hızla yayılmış ve sonucunda art arda futbol takımları kurulmuştu. Şu an Türkiye’de futbolun öncüleri olan, 3 büyükler olarak adlandırdığımız; Beşiktaş JK 1903’te, Galatasaray 1905’te ve Fenerbahçe ise 1907’de kurulmuştu.

TÜRKİYE’DE İLK TAKIM GALATASARAY

Yukarıda da değindiğim gibi  1870’lerde Osmanlı’da da oynanmaya başlanan futbol, İslami gelenekle bağdaşmaması nedeniyle Müslüman olmayan azınlıklar tarafından oynanıyordu.

Özellikle İzmir ve Selanik’teki gayrimüslümler kendi aralarında kurdukları takımlarda oynamaya başladılar.

1899’da İstanbul Kadıköy’de ilk Türkiye takımı Black Stocking Club ve 1902’de tamamen Türkiyeli futbolculardan oluşan Kadıköy Futbol Kulübü kurulduysa da dönemin baskıları sonucu iki kulüp de kapanmak zorunda kaldı.

Profesyonel olarak kurulan ilk Türkiye futbol takımı ise 1905’te kurulan Galatasaray oldu. Onu 1907’de kurulan Fenerbahçe takip etti. 1903’te kurulan Beşiktaş Jimnastik Kulübü (BJK) ise futbol branşında 1910’da faaliyet göstermeye başladı.