” OFSAYT” VE GELİŞİMİ

Dünyanın bir numaralı sporu olarak herkes tarafından büyük bir ilgi ile takip edilen futbol, çağımıza da damga vurmuş durumdadır.

Bu güzel oyunun, futbolun; çağımız sporu olarak sayılmasında ilk ortaya çıkışından itibaren koyulan kuralların ve bu kuralların yerinde değişiminin etkisi oldukça büyüktür.

Futbol Oyun Kuralları’nın temeli 1848 yılında Cambridge ( İngiltere ) Üniversitesi’nde atılmış olup daha sonra ise futbol ve rugby oyununun birbirinden ayrılmasıyla, 1863 yılında ilk “ Futbol Oyun Kuralları ” oluşturulmuştur.

İngiltere Futbol Federasyonu tarafından oluşturulan ilk basit kurallar ise, modern futbolun başlangıcını oluşturmuştur.

• 1896 yılında, “Futbol Oyun Kuralları” ilk kez yayınlandı.
• 1930 yılında, bu kuralın sayısı 17’ye çıkartıldı.
• 1937- 1938 yıllarında daha önce koyulan kurallar da dikkate alınarak, oyun kuralları maddeler haline getirilmiş- basitleştirilerek yeniden düzenlenip yazılmıştır.
• Futbol Oyun Kuralları’nın sistemli hale getirilmesiyle birlikte, Dünyada Futbolun dili adına uyum sağlanmaya çalışılmıştır.
• Bu kuralların daha kolay anlaşılabilmesi için de, yayınlandığı tarihten itibaren hemen hemen her yıl yeni düzenlemeler yapılmıştır.

Futbol Oyun Kurallarının tarihsel süreci ile ilgili kısa bir bilgi verdikten sonra gelin hep birlikte benim de merak ettiğim ofsayt kuralının tarihsel değişimine göz atalım.

Bir hakem olsanız, futbolda ilk olarak hangi kuralı değiştirirseniz futbol daha farklı bir oyun haline gelir diye sorsam birçoğunuzun benimle aynı fikirde olup ofsayt diyeceğinizi hisseder gibiyim 😊

Ofsayt kimimize göre gol düşmanı, kimimize göre futbolu insanların bilip bilmediği ile ilgili bir kural, kimimiz içinse kuralı çok iyi bildiğimiz ama başkasına anlatırken kendimizi kastığımız bir olay…

PEKİ YA “BU OFSAYTI KİM BULDU?”   DİYE SORACAK OLURSANIZ:

Futbol tarihini değiştiren Ofsayt Kuralı, Eton College’dan çıktı. Evet yanlış duymadınız. Günümüzde hala, gol olduğunda ofsayt mı? değil mi? Diye maçtan sonra bile günlerce tartışılan OFSAYT  bir okulda bulundu. Dünyanın en çok Başbakan yetiştiren okulu, futbol tarihini ve kuralını da derinden etkimeyi başardı. Futbol ile ortak noktaları bulunan “ Field Game ” oynayan Eton College, “ Sneaking ” ( Sızma) ismini verdiği bu kural ile hücum yapan oyuncuların rakip oyuncuların arkasına sarkarak kolay gol bulmasını önlemeyi amaçlıyordu.

Futbol Oyun Kuralları kitabında ofsayt: “Rakip kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın ise ofsayt pozisyonundadır” şeklinde tanımlanmaktadır. Ofsaytın tanımı çok basit gibi görünse de, uygulamada çok farklı varyasyonlar ortaya çıktığından, zaman zaman anlaşılması oldukça karmaşık bir hale gelmektedir.

Futbol Oyun Kuralları içinde en az değiştirilen kural olan OFSAYT ile ilgili yapılan tanımlar ve kronolojik sıralaması ise şöyle:

1863 yılındaki ilk Futbol Oyun Kuralları’na göre, ofsaytın tanımı şu şekilde yapılmıştır: Bir oyuncu topun önüne geçtiği anda oyun dışı kalır. Mümkün olduğu kadar çabuk, topun arkasına geçmelidir. Eğer top; kendi takımından bir oyuncu tarafından pas olarak atılmışsa, rakip takımdan biri ya da kendi takımından topun gerisinde herhangi bir takım arkadaşı dokunana kadar topa dokunamaz. Ancak kale çizgisinin arkasından topa vurulduğunda, hiçbir oyuncu oyun dışında kalmaz. İlk Futbol Oyun Kuralları’na göre; topun ilerisinde olan tüm oyuncular ofsayt olarak değerlendiriliyordu.

1866 yılında ofsayt kuralı, “kale ve top arasında 3 rakip oyuncu varsa, oyuncular ofsayt sayılmaz” olarak değiştirildi.

1925 yılında, bir önceki ofsayt kuralında yapılan değişiklikten yaklaşık 60 yıl sonra, 3 rakip oyuncu şartı 2’ye indirildi.

1990 yılında, bir önceki değişiklikten 65 yıl sonra, ofsayt kuralında hücum yapan takıma avantaj sağlandı. Sondan ikinci oyuncuyla aynı hizada olan oyuncunun ofsayt olarak değerlendirilmemesi kararlaştırıldı. Buna göre: “Bir oyuncu rakip kale çizgisine en az iki rakip oyuncudan daha yakın değilse ofsayt pozisyonunda sayılmaz” denildi.

( Ofsayt kuralındaki “aktif-pasif” ayrımı, “sadece ofsayt pozisyonunda bulunmanın ofsaytla cezalandırılmayacağı (şeklen ofsayt)” koşuluna işlerlik kazandırmıştır. Atılan uzun ve kısa paslarda, topun kime gittiğine bakılmaksızın, rakip yarı alandaki oyuncuların ofsaytla cezalandırılmasının önlenmesine yönelik geliştirilen “Bekle-Gör” uygulaması da aktif-pasif’ten sonra başlatılmıştır.)

1995 yılında, ofsayt pozisyonunda bulunmanın tek başına bir ihlal olmadığı belirtilerek, “aktif-pasif” kavramları getirildi. “Oyuna müdahale etmek”, “rakibe müdahale etmek” ve “avantaj sağlamak” ofsayt kuralında ilk kez yer aldı. Buna göre: “Ofsayt pozisyonundaki bir oyuncu yalnızca top kendi arkadaşına değdiği veya kendi takım arkadaşı tarafından oynandığı anda hakemin kanaatine göre; oyuna müdahale ederek veya rakibe müdahale ederek veya bulunduğu pozisyondan avantaj sağlayarak aktif oyunun içinde ise ofsayt ile cezalandırılır” denildi.

2005 yılında, ofsayt pozisyonu tanımında tekrar değişiklik yapılarak, kolların rakibin önünde olmasının ofsayt oluşturmayacağı belirtildi. Aktif oyuna katılma unsurlarının tanımı ise aşağıdaki gibi yapıldı:

• Oyuna müdahale etmek: Bir takım arkadaşı tarafından verilen veya dokunulan topla oynama veya dokunma anlamına gelir.
• Rakibe müdahale etmek: Rakibin görüş çizgisini veya hareketlerini açıkça engelleyerek veya hakemin kanaatine göre, rakibi aldatan veya dikkatini dağıtan bir jest veya hareket yaparak rakibin topla oynamasını veya oynayabilmesini engelleme anlamına gelir.
• Bulunduğu pozisyondan avantaj elde etmek: Ofsayt pozisyonunda bulunan bir oyuncunun kale direkleri veya rakibinden seken topla oynaması anlamına gelir.

 ( Kaynak: Futbol Ekonomi )

2019-2020 SEZONU DEVAM EDEN OFSAYT KURALI

• Ofsayt pozisyonunda bulunmak bir ihlal değildir.
• Bir oyuncu şu durumlarda ofsayt pozisyonundadır. ( Kafasının, vücudunun veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip takımın yarı alanında ( orta saha çizgisi hariç ) ise ve kafasının, vücunun veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip takımın kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın ise)
• Kaleciler dahil tüm oyuncuların el ve kolları dikkate alınmaz.
• Bir oyuncu şu durumlarda ofsayt pozisyonunda DEĞİLDİR. ( sondan ikinci rakip oyuncu ile aynı hizada ise ve son iki rakip oyuncu aynı hizada ise )
• Kısa özetiyle OFSAYT: FIFA Genel Sekreteri Urs Lins imzasıyla ülke federasyonlarına gönderilen 968 nolu sirkülere göre kafasının, vücudunun veya ayağının herhangi bir bölümünün rakibin kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakipten daha yakın olduğu anlamına gelmektedir.

Ve son olarak UEFA ofsayt kuralı ile ilgili yeniden harekete geçerek kuralı değiştirmek istiyor

UEFA, futboldaki tartışmaları daha da alevlendirek bir karara imza atıyor. UEFA ofsayt kuralı ile ilgili radikal bir karar vererek 12 cm’ye kadar olan hataların ihlal sayılmamasını ön görüyor. Bu öneriye göre hücum oyuncusu, rakip oyuncudan 12 cm’ye kadar daha kaleye yakın olması halinde hakemin verdiği gol kararı geçerli olabilecek. Bu yeni kuralın ise 1 Haziran’da yürürlüğe girmesi planlanırken EURO 2020’de de uygulanıp uygulanmaması IFAB ( Uluslararası Futbol Birliği Kurulu ) toplantısında tartışılacak.