Bu yazımı aslında Dünya üzerinde birçok noktada işte, sokakta, toplu taşımada kısaca ortak yaşam alanını paylaştığımız tüm insanların ‘ ortak sorunu ’ olarak dile getirmek isteyerek başlıyorum. Çünkü ırkçılık sadece siyahilere hakaret etmekten ibaret değildir.
Kimsenin kimseden üstün olmadığı, değişen ve globalleşen Dünya’da biz insanlar dini, dili, rengi ve ırkı ne olursa olsun bizi birbirimizden ayıran tek şeyin kalp özelliğimiz olduğunu söylemek isterim.
Bu yazımda dünkü olaylar ışığında futbol ve ırkçılık hakkındaki görüşlerimi sizinle paylaşıyor olacağım.
Futbol aynı kurallarla; fakat farklı kültürden, farklı dilden, farklı sosyal kökenden insanların bir arada bulunduğu ortak mücadelenin paylaşıldığı yeşil sahanın başka hiçbir tutkuya yer bırakmadığı bağımsız olarak oynanan bir alan. Bu alanda yabancı düşmanlığı/ ırkçı söylemler ise demokrasi ve futbolun kültür yapısı açısından tehdit eden unsurların başında geliyor. Futbol oyunu sosyal, kültürel, ekonomik, politik olarak ele alındığında cinsiyetçiliğin, ırkçılığın ve yabancı düşmanlığının kışkırtıldığı bir alan olarak ise gözler önünde. Günümüze kıyaslandığında 1980’li yıllara kadar ortak odağın sadece futbol olduğu dünyada şimdi ise endüstriyelleşmenin yaşanmaya başlandığı futbolun giderek ticarileşmesi, futbolun amacının giderek pazarlama yöntemine dönmesi, kitle kültürü içinde önemli bir yere sahip olması ve politik bir yapıya bürünmesi ırkçılığın üretim mekanizması olarak belirleyici bir unsur olmuştur. ( https://sportbild.bild.de
Irkçılık, toplumlardaki huzuru ve kültür yapısını tehdit eden bir unsur olarak tarihin değişik sahnelerinde karşılaştığımız bir sorun olarak gözler önündeyken, dün akşam (08.12.2020) Paris Saint Germain (PSG) – İstanbul Başakşehir FK arasında oynanan futbol müsabakasında maçın 4. Hakeminin yaptığı ırkçılığın gölgesinde kaldı. Başakşehir takımının yardımcı antrenörü olan P. Webo’ya ırkçı söylemde bulunan maçın dördüncü hakemi büyük tepkiler toplarken, her iki takımında bu duruma ortak tepkisi sahayı terk etmek oldu.
Peki olay nasıl başladı?
Mücadelenin 14. dakikasında maçın hakemi Hategan’ın verdiği kararlar karşısında yedek kulübesi bir anda kızışırken, Başakşehir yardımcı antrenörü Webo’ya ise kırmızı kart çıktı. Bu olayları takiben maçın 4. hakemi Webo’ya karşı ırkçı söylemlerde bulundu. Uzun süren tartışmaya temsilcimiz Başakşehir’in oyuncusu Demba Ba ise şu sözleriyle damga vurdu:
“ KİMSEYE ‘ BU BEYAZ ADAM ’ DEMEZSİN. ‘ BU ADAM ’ DERSİN. NİYE ‘ BU ADAM ’ DİYECEKKEN, ‘ BU SİYAH ADAM ’ DİYORSUN?” diyerek insanlık dersi verdi desek yanlış sayılmaz.
Bu tartışmaların ardından UEFA delegesi de sahaya indi. İki takım ise soyunma odasının yolunu tuttu. Daha sonra turuncu lacivertli oyuncularla maçın 4. Hakemi varsa biz yokuz diyerek sahaya çıkmama kararı aldı. Bu karara PSG takımından da birçok oyuncu destek verdi.
Başakşehir takımının bu anlamlı ve dik duruş gösterdiği hareket tüm Dünya’ya örnek olurken Türkiye tek yürek olup destek vererek Başakşehir’in yanında bulundu. Başakşehir’e Avrupa’dan birçok kulüp ve oyuncular da yine IRKÇILIĞA HAYIR ( NO TO RACİSM ) diyerek destek verdi.
Bu olayların ardından maç bugün TSI 20.55’te kaldığı yerden fakat farklı hakemlerle devam edecek. Webo’nun gördüğü kırmızı kart ise iptal edildi. Webo yedek kulübesinde takımına destek olabilmek için yerini alacak.
Aslında futbol sahalarında ilk kez yaşanmasa da bu maçta ilk kez farklı bir tepki gösterilerek oyuncular sahayı terk etti.
Daha geçtiğimiz günlerde Galatasaray takımı oyuncusuna hakaret eden Emre Bol, İngiliz futbolcu Campbell’a “ yamyam deyip sonra Arap demek istedim” diyen Trabzonspor’un eski Başkanı Mehmet Ali Yılmaz ve Hande Sümertaş’a sosyal medya üzerinden baskı kuran toplumun belli bir kesimi ve daha nicesi de dün gece “ ırkçılığa karşıyız” sözleriyle ani reaksiyon gösterdiler. IRKÇILIK DA SÖYLEM DE FUTBOL DA İDEOLOJİK.
Futbolda ırkçılık senelerdir kaygı veren bir oluşum içindedir. Futbolcuların ırkçılıkla mücadelesi sadece ten renginden dolayı da değildir. Ülkeleri, toplumsal yapıları ve dinleri yüzünden birçok futbolculuğu ırkçılığa maruz kalmıştır.
Irkçılık hadiseleri İngiltere başta olmak üzere İspanya, İtalya, Hollanda, Almanya ve Ukrayna gibi futbolun milyonlarca kişi tarafından izlendiği birçok ülkede görülmektedir. Birleşik krallık polis verisine göre sadece 2019 senesinde 150 futbol maçında ırkçılık içeren olaylar meydan gelmiştir.
AVRUPA’DA IRKÇI SÖYLEMLERİN YAŞANDIĞI BAZI ÖRNEKLER VE CEZALARI
21 Mayıs 2009’da Belçika Ligi takımlarından Anderlecht’te forma giyen Jelle Van Damme, Standart Liège’in savunma oyuncusu Oguchi Onyewu’ya “pis maymun” dediği gerekçesiyle ırkçılıkla suçlandı.
Belçika Kraliyet Futbol Federasyonu bu oyuncuya bir sezon ihraç cezası verdi.
Hollanda’nın ünlü kulübü Ajax’ın golcüsü Kenneth Perez 2006 yılında Twente ile oynanan maçta siyahi olan yan hakeme ırkçı söylemde bulunduğu için 5 maç ve 12 bin 500 Avro ceza aldı. Perez yaptığı hakaretten dolayı ayrıca kamuoyu önünde özür diledi. ( https://tr.wikipedia.org/wiki/Futbolda_ırkçılık )
Taison Barcellos Freda (Ukrayna): 10 Kasım 2019 günü Dinamo Kiev-Shaktar Donetsk kulüpleri arasında oynanan müsabakada, Dinamo Kiev taraftarları Shaktar Donetsk futbolcusu Taison’a ırkçı tezahüratta bulunmuş ve Taison ise ırkçı tezahüratta bulunan taraftarlara şiddetli tepki göstermişti. Irkçı tezahüratlar sonrası şiddetli tepkisi sebebiyle Taison, hakem tarafından kırmızı kart ile cezalandırılmış ve gözyaşlarını tutamayarak oyun alanını terk etmişti.
Ahmad Mendes Moreira (Hollanda): 17 Kasım 2019 tarihindeki Den Bosch ile Excelsior kulüpleri arasında oynanan müsabakada, ev sahibi kulüp taraftarları Excelsior futbolcusu Ahmad Mendes Moreira’ya ırkçı tezahüratta bulunmuş ve müsabaka 30 dakika süreyle durdurulmuştur. Sonraki hafta Hollanda’da futbol kulüplerinin oyuncuları çıktıkları müsabakalarda bir dakika süreliğine topa dokunmamış ve söz konusu olayı protesto etmiştir.
Romelu Lukaku ve Chris Smalling (İtalya): Aralık 2019’un başında İtalya’nın ünlü bir spor gazetesi olan Corriere Dello Sport’ta atılan bir manşet herkes tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Inter kulübü futbolcusu Romelu Lukaku ve Roma kulübünün futbolcusu Chris Smalling’in olduğu bir fotoğraf ve fotoğrafın üstünde yazan ‘‘Kara Cuma’’ (Black Friday) ifadesi İtalya’da çokça konuşulan ırkçılık konusunu tekrardan gündeme getirmiştir. Her ne kadar gazete yönetimi suçlamaları reddetse de, İtalya Futbol Ligi, 16 Aralık’ta ülke çapında ırkçılık karşıtı posterler yayınlamıştı.
Inaki Williams (İspanya): Geçtiğimiz 25 Ocak tarihinde Espanyol ile Athletic Bilbao kulüpleri arasında oynanan maçta ev sahibi kulüp taraftarları Athletic Bilbaolu futbolcu Inaki Williams’a bir hayvanı çağrıştıracak şekilde tezahüratta bulunmuş ve Espanyol Kulübü müsabakadan 5 gün sonra ırkçılığa konu olan 12 taraftarına ömür boyu stadyuma giriş yasağı koymuştur.
(kaynak: AA )
Şubat ayında Portekiz’de oynanan Vitoria Giumaraes – Porto mücadelesinde tribünlerden yapılan ırkçı tezahüratlara tepki gösteren Porto’nun Malili futbolcusu Moussa Marega, sahayı terk ederek soyunma odasına gitti.
Peki bunca ırkçılığın cezası ne mi oluyor? Stat kameraları inceleniyor ve futbolculara ırkçı hakarette bulunan kişiler tespit ediliyor. Gereken cezalar ülkelerin federasyonu ve yerel kanunlarına göre cezalandırılıyor.
Irkçılık saldırıları hukuki yönden de UEFA ve FIFA boyutunun da olduğunu hatırlat isterim. Peki FIFA bu sözlerinin ne kadar arkasında diye sorarsanız onu da hemen cevaplayım. Irkçılığı yapanlara karşı sıfır tolerans olduğunu belirten FIFA, buna rağmen birçok ırkçı söylem karşısında belirttiği ağır cezaları uygulamamasıyla da eleştirilerin odağı halinde.
Dün gece Paris’te şahit olduğumuz ve senelerdir ciddi bir hal alan ırkçılığın futbol sahalarında ve toplumun tüm alanlarında çözüme kavuşması için futbolun ve toplumun paydaşlarının nasıl bir reaksiyon göstereceği de çok önemlidir.
“Beyazın siyaha, siyahın beyaza bir üstünlüğü yoktur. ” – HZ. MUHAMMED
Giderek kötü bir hal alan, dünyada ırkçılığın her türlüsüyle mücadele etmeliyiz.
“Dili, dini, rengi, ırkı ne olursa olsun İNSAN, İNSANDIR.” – MEVLÂNÂ
Elif Ünal'ın Blogu 